به نام خدای بخشنده مھربان
برنامه ریزی برای سازمان به اندازه ی تنفس برای یک موجود زنده دارای اھمیت می باشد .
اصول برنامه ریزی
 )اصول پایه ھای منطقی وجودی یک برنامه ریزی ھستند . (اصول راھنمای عمل به حساب میآید .
1) اصل جامعیت
برنامه ریزی، که قصد ایجاد تغییرات و اصلاحات روی یکی از اجزای درون سازمان دارد باید متوجه آثار آن روی قسمت ھای دیگر باشد . چرا که خرده سیستم ھا درون یک سیستم کلی ھمواره در ارتباطند و بر ھم تأثیر دارند .
2) اصل مشارکت
برنامه ریزی مخصوص افراد رأس ھرم نیست بلکه فرآیندی است که مشارکت ھمگان را می طلبد .
3) اصل تعھد
برنامه اگر از روی تعھد تھیه شده باشد و به دست افراد متعھد اجرا شود ، احتمال موفقیتش بیشتر است .
4) اصل واقع بینی
باید اطلاعات دقیقی درباره ی واقعیات اجتماعی ، فرھنگی ، سیاسی ، اقتصادی و... جامعه در اختیار داشت.
5) اصل استمرار
برنامه ریزی فرآیند مستمر و پایان ناپذیر است ) . ارزشیابی فرآیند نه ارزشیابی محصول(
6) اصل توجه به نوآوری ھا
با انجام پژوھش و مطالعه برای بھبود کیفیت و برآورده شدن انتظارات جدید مخاطبان برنامه
اصول برنامه ریزی آموزشی
1  فرآیندی) استمرار ، پویایی ، روشمند و ھدفمند )       2  ھدفداری     3  نظامداری و سیستماتیک بودن         4  آینده نگری                  5  سازماندھی      6  انتخاب بھینه    7  ھماھنگی     8  مشارکت   9  واقع بینی  
10  توجه به نوآوری ھا و تغییرات     11  ھمبستگی      12  توجه به آمار و اطلاعات  13  ضمانت اجرایی

نشانگر : شاخصھا ، علایم ، نشانه ھا ، معیارھا و یا استانداردھای آماری ھستند که درستی یا نادرستی ،
نسبت ، کمیت ، کیفیت و رتبه وقایع ، پدیده ھا و راه ھا را نشان میدھد .
ساختار فرآیند برنامه ریزی آموزشی
تھیه و تدوین برنامه ی توسعه ی آموزشی دارای دو مرحله است :
1) فعالیت ھای پیش از برنامه ریزی)
2) فعالیت ھای تدوین برنامه)
1  فعالیت ھای پیش از تدوین برنامه
الف) گردآوری اطلاعات مانند میزان ثبت نام کودکان زیر 6 سال در مراکز پیش دبستانی)
ب) شناخت نکات قوت و ضعف)
2  فعالیتھای تدوین برنامه
1  2  انتخاب اھداف )کمی و کیفی (
2  2  انتخاب خط مشی ھا ، مقایسه و انتخاب یک مسیر از بین مسیرھایی که وصول به اھداف موردنظر را
میسر می سازد .
3  2  تعیین اولویت ھا ، (به دلیل محدودیت در منابع) انتخاب بین سطوح آموزشی ، کیفیت و کمیت ، علوم
پایه در مقابل علوم انسانی ، آموزش مدرسه ای در مقابل خارج مدرسه ای و ...
4  2  تھیه ی برنامه عمل ، نقشه و طرح دقیق اقدامات و عملیاتی است که باید در آینده صورت بگیرد .
5  2  تصویب برنامه            6  2  اجرا و نظارت ارزیابی و تصحیح برنامه
برنامه ریزی آموزشی و درسی و تفاوت آنھا با ھم چیست ؟
برنامه ریزی آموزشی ، فرآیند تشخیص وضعیت موجود و مطلوب ، تعیین اھداف نظام آموزشی ، سیاست گذاری، تعیین شاخصھا و رویه ھا ، تخصیص منابع و امکانات ، نیروھا ، بودجه و روش تحقق آن اھداف ، برنامه ریزی آموزشی نامیده می شود .
برنامه ریزی درسی عبارت است از فرآیند طراحی و تعیین اھداف ، محتوا ، فعالیت ھا ، روش ھا و ارزشیابی موضوعات مورد آموزش و ایجاد شرایط لازم برای یادگیری به منظور تغییرِ رفتار در یادگیرنده ھا در راستای دستیابی به اھداف نظام آموزشی می باشد .
برنامه ریزی درسی بدون درک برنامه ریزی آموزشی امکان پذیر نیست .
برنامه ریزی درسی مرحله ی عملی و عینی برنامه ریزی آموزشی است .
مراحل برنامه ریزی درسی از سه سطح تشکیل میشود :
مرحله ی اول : قبل از عمل (تھیه ی طرح درس) آماده سازی میز ، نیمکت و ...
مرحله ی دوم : مرحله ی فعال یا عملی برنامه ریزی تدریس یا آموزش به وسیله ی معلم و با استفاده از ...
مرحله ی سوم : ارزیابی)کار دانش آموز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد(
عوامل و منابع مھمی که در ھر برنامه ریزی آموزشی مطرح می شود .
1  برنامه توسعه
2  انتظارات و خواست ھای جامعه
3  تغییرات تکنولوژیک : برنامه ریز آموزشی بایدتلاش خودرا متوجه این تغییرکند( پیشرفت علم و تکنولوژی ...)
4  بودجه)استفاده ی بھینه از منابع مالی (
5  بازار کار ، ھر فرد می خواھد با کسب مھارت و دانش برای انجام کاری معین در اداره ی جامعه و معیشت  خود موفق باشد .
6  نیازھا و استعدادھا و رشد و کمال انسانی ، سازگاری برنامه ریزی با فطرت با اصول و قوانین رشد .
7  نیروی انسانی ، فقدان تکنولوژی یا منابع مالی قابل جبران است اما فقدان انسان قابل جبران نیست .  ) ھرسی بلانچارد)
 چه تعداد نیرو ، ارتقای کیفی نیروھا از نظر فکری  نگرش مھارتھای ذھنی  روابط
انسانی و ادراک و حتی سطح دانش و فنون مختلف مورد توجه برنامه ریز آموزشی است .
8  جمعیت ؛ مثال : افراد واجب التعلیم
9  امکانات آموزشی ، کلاسھای درسی ، زمین بازی ، آزمایشگاه ، کارگاه ، کتابخانه و ...
10  اطلاعات ، آمار و پژوھش، جمع آوری داده ھا ، تجزیه و تحلیل به کارگیری اطلاعات
در نھایت پژوھش ھای آموزشی سه ھدف عمده را دنبال می کنند :
1  توصیف ، به توصیف پدیده ھای آموزشی می پردازد . مثل وضع برنامه ی درسی
2  پیش بینی رفتارھا یا پدیده ھای آموزشی مثلاً پیش بینی فضای مناسب برای تعداد دانش آموز ...
3  اصلاح یا بھبود ، کنترل عوامل مؤثر بر پدیده ھا
برنامه ریزی آموزشی امری ستادی است . دولت ، مجلس، سازمان پژوھش و برنامه ریزی ، وزارت آموزش و  پرورش و قانون اساسی ...
مسایل اساسی برنامه ریزی آموزشی (فیلیپ کومز)
1  اھداف و وظایف نظام آموزشی چیست ؟ با تکیه بر فلسفه و ارزشھای جامعه ، اھداف را تعیین می کنند .
2  تعیین راه حلھای ممکن ، تعیین راهھا ، روشھا ، تکنولوژی ھای مناسب ، روشن کردن مدت زمان اجرا ، عملی ساختن اھداف
3  تعیین منابع موردنیاز و توزیع مطلوب منابع
4  تعیین کسانی که باید ھزینه ھای آموزش و پرورش را بپردازند .
5  منابع چگونه باید تخصیص داده شود ، ساختمان ، کتاب ، تجھیزات ، کتابخانه ، آزمایشگاه
رابطه برنامه ریزی آموزشی و توسعه
توسعه : از قوه به فعل در آمدن استعدادھا ، توانایی ھا و جریانی چندبُعدی است . سیاسی ، اجتماعی ، فرھنگی و اقتصادی که برای به فعل در آوردن استعدادھا نیاز به برنامه ریزی است .
برنامه ریزی آموزشی شامل پیش بینی ھای کلان و کلی است که کل نظام آموزش و پرورش را در بر می گیرد و جزیی از برنامه ی توسعه است .
در برنامه ریزی آموزشی ھمواره تعلیم و تربیت فرآیندی مناسب برای آماده سازی افراد به عنوان شھروندانی  شایسته تلقی شده است .
برنامه ریزی در یک مفھوم کلی یعنی پیش بینی راه ھا ، روش ھا و امکانات برای رسیدن به یک ھدف تربیتی مطلوب یا ھدف آموزشی . سیاسی ، اقتصادی و... (برنامه ریزی سازماندھی امیدھاست)
نیازسنجی و برنامه ریزی
وظیفه ی اساسی ھر سازمان آموزشی دست یافتن به ھدف ھای از پیش تعیین شده ی آموزشی و تربیتی است که ممکن است در حیطه ھای مختلف شناختی ، عاطفی ، روانی ، حرکتی و ادراکی قرار گیرد .
 تفکر و تھیه ی نقشه برای گذر از وضع موجود و رسیدن به یک موقعیت مطلوب در آینده . مھمترین وظیفه ی مدیر آموزشی است .
 ھر برنامه ی آموزشی باید به آموزش و یادگیری منتھی شود .
 مدرسه ، کلاس درس ، آزمایشگاه ، کارگاه ، کتابخانه ، زمین بازی و نظایر آن صحنه ی عمل برنامه ریزی
آموزشی یا به عبارت دیگر حوزه ی برنامه ریزی درسی ھستند .
 برنامه ریزی درسی در حقیقت ایجاد زمینه و فرصت برای ایجاد تغییرات مطلوب در دانش آموزان است که از وظایف مھم مدیران و معلمان در مدرسه می باشد .
در برنامه ریی آموزشی سعی می شود به سوالات زیر پاسخ داده شود .
1  کجا ھستیم ؟ 2  به کجا می خواھیم برویم ؟ 3  به چه منابعی نیاز داریم تا به ھدف برسیم ؟
4  چگونه به آنجا خواھیم رسید ؟ 5  این کار چه زمانی انجام خواھد گرفت ؟
6  چه کسی مسوول خواھد بود ؟ 7  چه اثری بر منابع انسانی خواھد داشت ؟
8  به چه اطلاعاتی برای اندازه گیری پیشرفت نیاز داریم )  نظارت پژوھشی ؟)