حوزه یادگیری تربیت بدنی

 هدف این حوزه آموزش مهارت های پایه حرکتی و ورزشی و نیز اطمینان از کسب و حفظ آمادگی­های جسمانی و روانی دانش‌آموزان از طریق فعالیت­های بدنی در قالب آموزش و تمرین مهارت های ورزشی، شرکت در رقابت های ورزشی و  بازی های بومی محلی و تفریحات ورزشی با توجه به ظرفیت­های بومی و اهداف ملی و بین­المللی است، تا از این طریق بستر مناسبی را برای یادگیری در حوزه تربیت بدنی فراهم آورده و ضمن ایجاد تندرستی، آمادگی جسمانی و نشاط و در دانش­آموزان زمینه لازم برای کمک به یادگیری در دیگر حوزه­های آموزشی را فراهم ­آورد.

ضرورت و کارکرد حوزه: ‌در آموزه­های دینی، بدن انسان هدیه و امانتی الهی برای تکامل روح محسوب شده و حفظ و مراقبت از آن، تکلیفی الهی است. بدیهی است دستیابی به بخشی از حیات پاک با تربیت     انسان­هایی سالم و قوی در مسیر هدایت الهی به دست می‌آید. تربیت بدن به عنوان عاملی مؤثر درتوسعه و ارتقاء هم زمان ابعاد جسمانی،‌روانی، اجتماعی، عاطفی، اخلاقی، شناختی، آموزشی و اقتصادی به شمار می­رود.

کسب صلاحیت­های اساسی دراین حوزه دانش­آموزان را قادر می­سازد تا ضمن شناسایی و ارتقاء ‌توانایی­ها و ظرفیت­های جسمانی و روانی خود به آنها اعتماد کرده در قبال جامعه و خود وظایف و مسئولیت بپذیرند و آنها در خلال فعالیت­های بدنی روش های کسب و حفظ آمادگی جسمانی، مهارتها و تفریحات ورزشی یاد می­گیرند چگونه در قالب گروه فعالیت کرده، اعتماد به نفس خود را افزایش دهند، برای اوقات فراغت خود برنامه­ریزی مناسب کرده و ضمن درگیری در مسائل مختلف و خطر کردن به حل آنها به تنهایی و یا با کمک دیگران بپردازند. بنابراین تربیت بدنی موجب، حفظ و ارتقاء آمادگی­های جسمانی و حرکتی، روانی، اجتماعی، معنوی و پیشگیری از ایجاد بیماری ها، ضایعات و معلولیت­های جسمی و حسی حرکتی موجب توانمندسازی فرد در تسلط بر رفتار خود و پیشگیری از کردارهای پر خطر و بهبود زندگی دانش­آموزان می­شود.

قلمرو حوزه : تربیت بدنی، مهارت ها، تفریحات و بهداشت ورزشی موضوعات همبسته این حوزه بوده که دارای اهداف مشترک بسیاری هستند. توجه به سطح کیفی و کمی زندگی، رشد و تکامل فرد، اصول صحیح تغذیه، رعایت آداب بهداشتی در قبل، زمان فعالیت و بعد از آن، مهارت‌ها و تفریحات ورزشی ضمن رعایت و کسب مهارت های ایمنی در حوزه تربیت بدنی و ورزش از مهمترین اهداف این حوزه است. قلمرو این حوزه یادگیری شامل موارد زیر است:

-        کسب سلامتی و آمادگی جسمانی

-       کسب مهارت های حرکتی و ورزشی

-       کسب مهارت در برنامه­ریزی اوقات فراغت براساس برنامه­های ورزشی

-       کسب مهارت در اصول تغذیه سالم و متوازن به تناسب فعالیت­های بدنی، مهارت­ها و تفریحات ورزشی

-                        فرصت‌هایی برای افزایش ارزش فعالیت جسمانی درراستای    سلامت، خود ابزاری، جرأت‌ورزی و شاد زیستن
شایان ذکر است که میزان تأکید و تمرکز بر این قلمروها در هر دوره تحصیلی متفاوت و به تناسب نیازها و ضرورتهای رشدی دانش­آموزان در آن دوره تحصیلی در برنامه­ درسی مورد توجه قرار خواهد گرفت و عناوین و موضوعات زیر مجموعه این حوزه یادگیری از میان عناوین تربیت بدنی، مهارت­ها و تفریحات ورزشی متناسب با هر دوره تحصیلی، جنسیت، تفاوتهای محیطی و... در راهنمای برنامه­ درسی این حوزه انتخاب و تعیین می­شود.

جهت­گیری­های کلی در سازمان­دهی محتوا و آموزش حوزه:
در این برنامه ،حوزه تربیت بدنی به دنبال برقراری سلامتی جسمی ، روانی، و ایجاد زمینه هایی در جهت شناساندن روش های درست فعالیت های جسمانی ، ارتقا توانایی های بدنی ، فراگیری مهارت های پایه حرکتی و ورزشی، تبیین روش های تفریحی سالم و توانمند سازی افراد در تسلط بر رفتار خود و حفظ سلامت است.

      برنامه درسی تربیت بدنی همسو با برنامه درسی ملی به عنوان بخشی از نظام تعلیم و تربیت رسمی ، از مهمترین دروسی است که می تواند در مدارس به طور عملی و از طریق حرکت با رویکرد های ، حفظ و توسعه سلامتی، آموزش مهارتهای حرکتی و ورزشی و آموزش شیوه های زندگی فعال و گذران صحیح اوقات فراغت دانش آموزان با تناسب اهداف هر دوره تحصیلی برنامه ریزی شود .

     محتوای این حوزه شامل اجرای حرکات پایه، مهارت های ورزشی ساده، تمرین قابلیتهای جسمانی، مهارت های ورزشی پیچیده و چگونگی گذران اوقات فراغت با تفریحات سالم حرکتی در حیطه روانی -حرکتی ؛ مفاهیم تربیت بدنی ، بهداشت ورزشی، تغذیه ورزشی، ایمنی ورزشی، قوانین ورزشی و... در حیطه شناختی و یادگیری خصایص اخلاقی همچون: خویشتنداری، پایبندی،مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی در حیطه عاطفی  است که در سازمان­دهی محتوای آن در کلیه سطوح تحصیلی باید ابعاد (جسمانی) عقلانی، اجتماعی، روانی و معنوی مورد توجه قرار گیرد. برای آموزش تربیت بدنی ، با توجه به شرایط سخت افزاری و نرم­افزاری و بومی و محلی ،روش­های متفاوت و متناسب مورد استفاده قرار می­گیرد. برخی از آنها عبارتند از: انواع بازی‌ها، تمرینات عملی، بازی‌های ورزشی بومی - محلی، جشنواره‌ها، مسابقات ورزشی (داخل و خارج مدرسه، ملی و بین‌المللی) همایش­های علمی و عملی، کار در گروه‌های کوچک و موقعیت‌های واقعی که می‌توانند فضاهای شبیه سازی شده‌ نرم افزاری تا موقعیت‌های واقعی را شامل شوند

نسبت حوزه با یادگیری­های مشترک و سایر حوزه­های یادگیری :‌
دانش­آموزان در خلال فعالیت­های یادگیری ارزش­هایی همچون تلاش، کار گروهی، احترام به خود و دیگران، انصاف، صبر، خویشتن­داری، حسن خلق، اعتماد به نفس، نظم و انضباط،‌رعایت قوانین، حس مسئولیت و انتخاب سالم را به صورت کاربردی می­آموزند و تمرین می­کنند، در این حوزه دانش­آموزان از طریق انجام و مشارکت در فعالیت­های مختلف و برای برآورده کردن مسئولیت­های مورد انتظار مجبور به تفکر و خلق موفقیت­های جدید بوده و مهارت­های عقلانی، اجتماعی، ارتباطی و محاسباتی را به خدمت می­گیرند.

این حوزه، به عنوان یک علم جدید و میان رشته‌ای برگرفته از علوم دینی و تجربی (زیست­شناسی، مکانیک، فیزیولوژی، بهداشت، آناتومی، حرکت­شناسی، رشد و تکامل) و علوم انسانی (روان­شناسی، آمار) و علوم اجتماعی (تاریخ و فرهنگ بومی محلی)‌است. چنین تعریف وسیعی از این حوزه جدید مؤید ارتباط آن با سایر حوزه­های یادگیری است. برخی از مباحث ایمنی، بهداشتی در حوزه­های ورزشی و رعایت آنها و چگونگی برخورد با جلوگیری از صدمات ورزشی به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و بهداشتی و استفاده از از انواع فن­آوری­های موجود در زمینه ساخت امکانات و تجهیزات ورزشی در این زمینه قابل طرح است. دانش­آموزان در بازی­های بومی و محلی، ملی با فرهنگ، اخلاق، مهارت­های زندگی و ارزش­های دینی و ملی آشنا می­شوندو در یادگیری ورزش­هایی مانند شنا، دو و میدانی، ژیمناستیک و....، حرکت و انجام مهارت در سیالات مختلف (آب و هوا) را تجربه کرده و ویژگی­های آن ها را درک می­کنند در ورزش هایی مانند کوهپیمایی، صحرانوردی و ایجاد اردوگاههای ورزشی در محیط­های جنگلی و کوهستانی به درک صحیحی از علوم پایه دست پیدا می­کنند و بدین طریق تربیت بدنی زمینه رشد دانش­آموزان در سایر حوزه­ها را فراهم می­آورد.