حوزه یادگیری تربیت بدنی
هدف این حوزه آموزش مهارت های پایه حرکتی و ورزشی و نیز اطمینان از کسب و حفظ آمادگیهای جسمانی و روانی دانشآموزان از طریق فعالیتهای بدنی در قالب آموزش و تمرین مهارت های ورزشی، شرکت در رقابت های ورزشی و بازی های بومی محلی و تفریحات ورزشی با توجه به ظرفیتهای بومی و اهداف ملی و بینالمللی است، تا از این طریق بستر مناسبی را برای یادگیری در حوزه تربیت بدنی فراهم آورده و ضمن ایجاد تندرستی، آمادگی جسمانی و نشاط و در دانشآموزان زمینه لازم برای کمک به یادگیری در دیگر حوزههای آموزشی را فراهم آورد.
ضرورت و کارکرد حوزه: در آموزههای دینی، بدن انسان هدیه و امانتی الهی برای تکامل روح محسوب شده و حفظ و مراقبت از آن، تکلیفی الهی است. بدیهی است دستیابی به بخشی از حیات پاک با تربیت انسانهایی سالم و قوی در مسیر هدایت الهی به دست میآید. تربیت بدن به عنوان عاملی مؤثر درتوسعه و ارتقاء هم زمان ابعاد جسمانی،روانی، اجتماعی، عاطفی، اخلاقی، شناختی، آموزشی و اقتصادی به شمار میرود.
کسب صلاحیتهای اساسی دراین حوزه دانشآموزان را قادر میسازد تا ضمن شناسایی و ارتقاء تواناییها و ظرفیتهای جسمانی و روانی خود به آنها اعتماد کرده در قبال جامعه و خود وظایف و مسئولیت بپذیرند و آنها در خلال فعالیتهای بدنی روش های کسب و حفظ آمادگی جسمانی، مهارتها و تفریحات ورزشی یاد میگیرند چگونه در قالب گروه فعالیت کرده، اعتماد به نفس خود را افزایش دهند، برای اوقات فراغت خود برنامهریزی مناسب کرده و ضمن درگیری در مسائل مختلف و خطر کردن به حل آنها به تنهایی و یا با کمک دیگران بپردازند. بنابراین تربیت بدنی موجب، حفظ و ارتقاء آمادگیهای جسمانی و حرکتی، روانی، اجتماعی، معنوی و پیشگیری از ایجاد بیماری ها، ضایعات و معلولیتهای جسمی و حسی حرکتی موجب توانمندسازی فرد در تسلط بر رفتار خود و پیشگیری از کردارهای پر خطر و بهبود زندگی دانشآموزان میشود.
قلمرو حوزه : تربیت بدنی، مهارت ها، تفریحات و بهداشت ورزشی موضوعات همبسته این حوزه بوده که دارای اهداف مشترک بسیاری هستند. توجه به سطح کیفی و کمی زندگی، رشد و تکامل فرد، اصول صحیح تغذیه، رعایت آداب بهداشتی در قبل، زمان فعالیت و بعد از آن، مهارتها و تفریحات ورزشی ضمن رعایت و کسب مهارت های ایمنی در حوزه تربیت بدنی و ورزش از مهمترین اهداف این حوزه است. قلمرو این حوزه یادگیری شامل موارد زیر است:
- کسب سلامتی و آمادگی جسمانی
- کسب مهارت های حرکتی و ورزشی
- کسب مهارت در برنامهریزی اوقات فراغت براساس برنامههای ورزشی
- کسب مهارت در اصول تغذیه سالم و متوازن به تناسب فعالیتهای بدنی، مهارتها و تفریحات ورزشی
- فرصتهایی برای افزایش ارزش فعالیت جسمانی درراستای سلامت، خود ابزاری، جرأتورزی و شاد زیستن
شایان ذکر است که میزان تأکید و تمرکز بر این قلمروها در هر دوره تحصیلی متفاوت و به تناسب نیازها و ضرورتهای رشدی دانشآموزان در آن دوره تحصیلی در برنامه درسی مورد توجه قرار خواهد گرفت و عناوین و موضوعات زیر مجموعه این حوزه یادگیری از میان عناوین تربیت بدنی، مهارتها و تفریحات ورزشی متناسب با هر دوره تحصیلی، جنسیت، تفاوتهای محیطی و... در راهنمای برنامه درسی این حوزه انتخاب و تعیین میشود.
جهتگیریهای کلی در سازماندهی محتوا و آموزش حوزه:
در این برنامه ،حوزه تربیت بدنی به دنبال برقراری سلامتی جسمی ، روانی، و ایجاد زمینه هایی در جهت شناساندن روش های درست فعالیت های جسمانی ، ارتقا توانایی های بدنی ، فراگیری مهارت های پایه حرکتی و ورزشی، تبیین روش های تفریحی سالم و توانمند سازی افراد در تسلط بر رفتار خود و حفظ سلامت است.
برنامه درسی تربیت بدنی همسو با برنامه درسی ملی به عنوان بخشی از نظام تعلیم و تربیت رسمی ، از مهمترین دروسی است که می تواند در مدارس به طور عملی و از طریق حرکت با رویکرد های ، حفظ و توسعه سلامتی، آموزش مهارتهای حرکتی و ورزشی و آموزش شیوه های زندگی فعال و گذران صحیح اوقات فراغت دانش آموزان با تناسب اهداف هر دوره تحصیلی برنامه ریزی شود .
محتوای این حوزه شامل اجرای حرکات پایه، مهارت های ورزشی ساده، تمرین قابلیتهای جسمانی، مهارت های ورزشی پیچیده و چگونگی گذران اوقات فراغت با تفریحات سالم حرکتی در حیطه روانی -حرکتی ؛ مفاهیم تربیت بدنی ، بهداشت ورزشی، تغذیه ورزشی، ایمنی ورزشی، قوانین ورزشی و... در حیطه شناختی و یادگیری خصایص اخلاقی همچون: خویشتنداری، پایبندی،مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی در حیطه عاطفی است که در سازماندهی محتوای آن در کلیه سطوح تحصیلی باید ابعاد (جسمانی) عقلانی، اجتماعی، روانی و معنوی مورد توجه قرار گیرد. برای آموزش تربیت بدنی ، با توجه به شرایط سخت افزاری و نرمافزاری و بومی و محلی ،روشهای متفاوت و متناسب مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از آنها عبارتند از: انواع بازیها، تمرینات عملی، بازیهای ورزشی بومی - محلی، جشنوارهها، مسابقات ورزشی (داخل و خارج مدرسه، ملی و بینالمللی) همایشهای علمی و عملی، کار در گروههای کوچک و موقعیتهای واقعی که میتوانند فضاهای شبیه سازی شده نرم افزاری تا موقعیتهای واقعی را شامل شوند
نسبت حوزه با یادگیریهای مشترک و سایر حوزههای یادگیری :
دانشآموزان در خلال فعالیتهای یادگیری ارزشهایی همچون تلاش، کار گروهی، احترام به خود و دیگران، انصاف، صبر، خویشتنداری، حسن خلق، اعتماد به نفس، نظم و انضباط،رعایت قوانین، حس مسئولیت و انتخاب سالم را به صورت کاربردی میآموزند و تمرین میکنند، در این حوزه دانشآموزان از طریق انجام و مشارکت در فعالیتهای مختلف و برای برآورده کردن مسئولیتهای مورد انتظار مجبور به تفکر و خلق موفقیتهای جدید بوده و مهارتهای عقلانی، اجتماعی، ارتباطی و محاسباتی را به خدمت میگیرند.
این حوزه، به عنوان یک علم جدید و میان رشتهای برگرفته از علوم دینی و تجربی (زیستشناسی، مکانیک، فیزیولوژی، بهداشت، آناتومی، حرکتشناسی، رشد و تکامل) و علوم انسانی (روانشناسی، آمار) و علوم اجتماعی (تاریخ و فرهنگ بومی محلی)است. چنین تعریف وسیعی از این حوزه جدید مؤید ارتباط آن با سایر حوزههای یادگیری است. برخی از مباحث ایمنی، بهداشتی در حوزههای ورزشی و رعایت آنها و چگونگی برخورد با جلوگیری از صدمات ورزشی به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و بهداشتی و استفاده از از انواع فنآوریهای موجود در زمینه ساخت امکانات و تجهیزات ورزشی در این زمینه قابل طرح است. دانشآموزان در بازیهای بومی و محلی، ملی با فرهنگ، اخلاق، مهارتهای زندگی و ارزشهای دینی و ملی آشنا میشوندو در یادگیری ورزشهایی مانند شنا، دو و میدانی، ژیمناستیک و....، حرکت و انجام مهارت در سیالات مختلف (آب و هوا) را تجربه کرده و ویژگیهای آن ها را درک میکنند در ورزش هایی مانند کوهپیمایی، صحرانوردی و ایجاد اردوگاههای ورزشی در محیطهای جنگلی و کوهستانی به درک صحیحی از علوم پایه دست پیدا میکنند و بدین طریق تربیت بدنی زمینه رشد دانشآموزان در سایر حوزهها را فراهم میآورد.
لیست کل یادداشت های این وبلاگ